Referandumda ülke dışında yaşayan seçmenler oy kullanmaya dün başladılar. Bütün ülkelerde aynı süre içinde mi oy kullanılacak, bilmiyorum. Süre dış ülkede bulunan sayıya göre değişebiliyor. Ülke dışı seçmenin yaklaşık yarısının bulunduğu Almanya’da oy kullanma süresi iki hafta.

Malum bizde garipliğin sınırı bulunmuyor. Ülke dışında bulunanlar neden oy kullanıyor, gibisinden garip bir sorunun sorulduğu duyuluyor.

Ülke dışında şu veya bu ülkede yaşayan TC vatandaşları için ülkedeki genel seçim, cumhurbaşkanlığı seçimi veya referandumda oy kullanma hakkının bu kadar geç hayata geçmiş olmasının büyük bir ayıp olduğu üzerinde durulmuyor…

Bu hak özel olarak TC vatandaşlarına tanınmış bir hak değildir, birçok ülkenin vatandaşları yıllardır başka ülkede yaşadıkları halde istediklerinde ülkelerindeki seçimde oy kullanabilmektedir. Mesela bir Alman vatandaşı başka bir ülkede kaç yıldır yaşıyor olursa olsun, isterse ve adresi de belli olmak şartıyla ülkesindeki genel seçimde mektupla oy kullanabiliyor.

Bizde de aynısı olsa neler döner, diye düşünebilirsiniz ve haklısınız. Bu nedenle konsolosluklardaki sandıklarda kullanılıyor.

Geçtiğimiz hafta Bulgaristan’da genel seçim yapıldı ve Türkiye’de yaşayan Bulgaristan vatandaşlarının bir bölümü bu ülkeye gidip oylarını kullandılar. Demek bulundukları yerden oradaki seçim için oy kullanamıyorlar. Türkiye ile Bulgaristan komşu olmasaydı epeyce sorun olurdu.

Bu seçimde de ilginç bir durum ortaya çıktı: Oy kullanmak için Bulgaristan’a giden TC-Bulgaristan çifte vatandaşları Kiril alfabesiyle yazılmış bir form doldurmak zorunda kalmışlar. Bazı yazarlar bu uygulamayı eleştirmiş…

Garip bir durum doğrusu…

Bulgaristan’da Kiril alfabesi geçerlidir ve Kiril harfleriyle yazılmış basit bir formu bile dolduramayacak olanın bu ülkenin vatandaşlığında ne işi var, diye sorulabilir. Bir ülkenin vatandaşısınız ama o ülkenin alfabesinde basit bir formu bile dolduramıyorsunuz!

Böyle şey olmaz herhalde!

Türkler her yerde kendilerine özel muamele yapılmasını isterler.

Neden ve hangi hakla, açıklanamaz.

Bu durum yıllarca Almanya’da çifte vatandaşlık konusunda da yaşandı.

Avrupa Birliği ülkelerinin vatandaşları Almanya’da çifte vatandaş olabiliyorlar.

TC vatandaşlarına ayrımcılık mı yapılıyor; yok canım, AB üyesi olursan aynısından sen de yararlanırsın. Bu durumda yararlanamazsan o zaman ayrımcılık olur.

Bazı ülkelerin vatandaşları Almanya vatandaşı olduklarında eski vatandaşlıklarını kaybetmek durumunda kalmıyorlar, çifte vatandaş oluyorlar.

Mesela İranlılar…

Neden böyle oluyor, çünkü İran anayasasına göre doğumla vatandaş olanı vatandaşlıktan çıkarmak mümkün değildir. Benzer madde TC anayasasında bulunmuyor, bu nedenle de Almanya doğumlu olmayanlar için Alman vatandaşı olurken eski vatandaşlığı bırakmak zorunlu oluyor.

2000 yılı öncesinde başka bir yoldan çifte vatandaş olmak mümkündü ama artık bu imkan Almanya’ya sonradan gelenler için söz konusu değildir.

Hıristiyan Demokrat Parti’nin Almanya doğumlular için sağlanan otomatik çifte vatandaşlığı kaldırmak istemesinden söz ediliyor. Opsiyon modeli de denilen eski modele dönülmesi savunuluyor. Buna göre kişi doğumla çifte vatandaş oluyor ama en geç 21 yaşında iki vatandaşlıktan birisini seçmesi gerekiyor. Böyle bir durumda en az yüzde 90 oranında Alman vatandaşlığının seçilmesi söz konusudur.

Türkiye’nin ülke dışındaki TC vatandaşlarını yaşadıkları ülkedeki hükümete karşı kışkırtması, Bulgaristan örneğinde görüldüğü gibi seçimde kime oy vermeleri gerektiğini belirtip o ülkedeki seçime karışması durumunda, Almanya’da da gidişat çifte vatandaşlığın iptali yönündedir.

Şimdiye kadar olanlar kalır, daha sonra gelenler ise olamaz.

Bu ise en fazla yirmi yıllık bir sürede ciddi bir seçmen kaybı anlamına gelir.

Bağırıp çağırırken bunları da düşünmek gerekir, öyle değil mi?