Bazı eski kitapları internette yayınlayacağım, bu nedenle elden geçirilmeleri gerekiyor. İçeriği değiştirmiyorum, sadece yeni bir giriş yazıyorum ve kapak da değişebiliyor. Bu kitaplardan birisi 1989 Berlin Duvarı (2005), diğeri ise Bugüne Yolculuk adıyla yayınlanmış ve değişik gazete ve dergilerde yazdığım yazılardan seçmeleri barındıran bir kitap. 1997 yılında basılan bu kitap için “pek dağıtılamadı” denilebilir.

İnsan 15-23 yıl önce yayınlanmış kitaplarını okurken ister istemez kendini ölçüyor, o zamanki görüşleri ve ifade tarzıyla şimdikini karşılaştırıyor. Görüşlerimde önemli bir değişiklik olmadı ama tabii ki gelişme oldu ve sürekli öğreniyorsanız böyle de olması gerekir. İfade tarzında ise o zaman yazıda kısa cümleyi daha sık kullanıyormuşum, şimdi cümleler biraz uzamış. Bunun dışında değişiklik yok, hepsinden önemlisi anlaşılabilir dille yazmak sürüyor.

1989 Berlin Duvarı’nı okurken –henüz yarısını bile okumadım- başlangıçtaki bir ifade dikkatimi çekti. Biraz şaşırdım biraz memnun oldum çünkü reel sosyalizmin tarihiyle ilgili değerlendirmelerim son 15 yılda gelişti ama özde değişmemiş ve unuttuğum ilginç belirlemeler yapmışım…

Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi adlı yeni bir kitap yazılması gerektiğinden söz ediyorum mesela… Toplumların gelişme çizgisi şöyledir: ilkel toplum, köleci toplum, feodal toplum, kapitalist toplum, sosyalist toplum… Bu şematik bir belirlemedir, topluma göre değişiklik gösterebilir. Rusya’da bu gelişme şimdilik kapitalist toplumla bitiyor. Ya da sosyalizmden kapitalizme geçiş söz konusudur. Bu kapitalizm feodalizmden değil, sosyalizmden sonra gelmektedir.

Lenin 1900’lü yılların başlarında Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi’ni yazmıştı. Bugün aynı isimle içerik olarak çok farklı bir kitap yazılabilir ve burada da sosyalizmden sonraki kapitalizm anlatılabilir.

Bu isimde olmasa bile benzer içerikte bir kitap yazdım sayılır. 1989 Berlin Duvarı Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nde reel sosyalizmin tarihini anlatır ve bu ülkenin tarihe karışıp kapitalizmin kurulmasıyla son bulur. Sırada Bulgaristan örneği bulunuyor ve burada daha ayrıntılı olarak sosyalizm sonrasındaki kapitalizmi inceleyeceğim. Sosyalizmden sonra gelen kapitalizmin bambaşka özellikleri bulunuyor. En başta amaç feodalizmden kalanı tasfiye etmek değil çünkü feodalizm bulunmuyor; amaç sosyalist yapıyı kapitalizme tam olarak dönüştürmektir.

Tarihin cilvesi dedikleri buna benzer bir şey olsa gerektir.

1900’lü yılların başlarında yazılan Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi, yarı feodal Rusya’da feodal ilişkilerin nasıl çözüldüğünü ve kapitalizmin geliştiğini anlatıyordu.

100 yıl sonra aynı isimde bir kitap yazılsa, bu kez reel sosyalizmin kapitalizme dönüşü ya da sosyalizmden sonraki kapitalizm anlatılacaktır.

Marksist teoriye göre toplumların –özgül dorumlara göre değişiklik gösterebilen- evrim şemasını ekleme yaparak değiştirmek gerekir: ilkel toplum, köleci toplum, feodal toplum, kapitalist toplum, sosyalist toplum ve tekrar kapitalist toplum…