Çıkmak üzere olan kitaplar listesine bakarken heyecanlandım: Maoismus – Eine Weltgeschichte. Maoizmin Dünya Tarihi olarak çevrilebilir. 700 sayfadan fazla, İngilizceden çevrilmiş, bu hacimdeki bir kitap için fiyatı uygun sayılır: 42 Avro.

Kitabın tanıtımında İçindekiler bölümüne baktım ve hayal kırıklığına uğradım: Hindistan, Nepal, Endonezya, Afrika, Peru, Batı Avrupa var ama Türkiye yok. Türkiye’nin olmaması sürpriz de sayılmaz çünkü bende 4 büyük ciltlik 68 Hareketinin Dünya Tarihi var ama Türkiye bölümü çok az. Türkçe araştırma dilleri arasına girmemiş, hele de 1950-1980 dönemi incelendiğinde…

Maoizmin en fazla etkili olduğu ülkelerden birisi Türkiye’dir ve neden böyledir, soru cevaplandırılmayı beklemektedir.

Bu konuda kafa yordum ama tam sonuca ulaştığımı söyleyemem.

Bir kere halk savaşı anlayışı önemlidir. THKP-C, THKO ve TKP/ML bu konuda aynı anlayışa sahipti: devrim halk savaşıyla zafere ulaşacaktır. 1970’li yılların başlarında Mahir Çayan Mao’nun halk savaşı anlayışından ayrılır, Che Guevara’nınkine yaklaşır. En başta ülkede köylülüğün ayrışmasından söz eder ve zengin köylülüğü devrimin hedefleri arasına koyar. Bunun adı, adı konulmamış kapitalizme karşı devrimdir. Bu devrim anti emperyalist, anti oligarşik devrim ya da demokratik halk devrimi adını alabilir ama içerik olarak kapitalizme karşıdır. Ülkede Maoizmin önemli bileşenlerinden olan anti feodal devrim, köylü devrimi söz konusu değildir. Mahir Çayan “köylülük” dediği zaman zengin köylülüğü dışarıda tutar.

Halk savaşı konusu Maoculuğun yayılmasında önemli etken olmuştur.

Ülkenin en büyük Maocu örgütü olan Halkın Kurtuluşu daha sonra çizgisini değiştirerek Arnavutluk Emek Partisi yanlısı olur.

Mao’nun görüşlerini benimseyenler zorunlu olarak sosyal emperyalizm tezini de savunurlar.

Maoizme karşı yazılmış ilk broşür Yusuf Küpeli tarafından kaleme alınmıştır: 1965-1971 Türkiye’de Devrimci Mücadele ve Dev Genç. O dönemde broşürlerde isim kullanılmazdı, 141-142 den dolayı…

Bu broşür Kurtuluş Yayınları tarafından 1971 başlarında basılan ikinci yapıttır. İlkinde Mihri Belli ile ayrılık açıklanmıştı. Bu arada Kurtuluş gazetesi de çıkıyordu ve THKP-C’nin gayrı resmi yayın organıydı. Ali Orhan Yücelalp, İlhan Kalaylıoğlu ve ben yayında birlikte çalışıyorduk.

Yusuf Küpeli broşürde Mao’nun teorik görüşlerini değil, bu görüşün ülkeye taşınmasının kaynağı Beyaz Aydınlık’ın –Doğu Perinçek grubunun dergisi- sürekli zikzak çizen çizgisini eleştirir.

Mao’nun görüşlerinin etkili olduğu ülkelerden birisi Peru’dur. Burada Aydınlık Yol adlı gerilla örgütü vardı. Bu arada bilmediğim bir şeyi başka bir kaynaktan öğrendim. Çin Diasporası adlı İngilizce kalın bir kitabı karıştırırken Peru’ya yıllar önce Çinlilerin göç ettiklerini öğrenecektim. Bu insanlar gerilla hareketine katılmış mıdır, bilmiyorum. Kitabı kütüphaneden aldım, bakacağım.

Çin Komünist Partisi 1978’de gelişme çizgisini değiştirirken Deng Xiaoping Çin diasporasına ülkeye yatırım yapmaları için çağrı yapar. Bu diaspora içinde zengin Çinliler vardır ve bunların bir bölümü bu çağrıya uyacaktır.

Yıllardır ülkelerinden uzakta yaşayan bu insanların bir bölümünün Çin’in ekonomik kalkınmasına destek olmaları ancak bir çeşit milliyetçilikle mümkündür. Çin’in 19. yüzyıla kadarki dönemde olduğu gibi güçlü bir ülke olması hedef olarak belirlenir.

Çin’in girdiği savaşları kaybederek yarı sömürgeleştirildiği 19. yüzyıl, “utanç yüzyılı” olarak anılır.

Çin konusu ne kadar geniş, görüyor musunuz?