Çin (yazıldı), Vietnam ve Kuzey Kore yazılmayı bekliyor, Küba yazılmıştı ama genişletilmesi gerekiyor. Başka eksikler de bulunuyor.

İlk olarak Rusya Federasyonu’nda 1991’de SSCB’nin dağılmasından Putin’e kadar geçen dönemdir. Yeltsin dönemi… Bugünkü Rusya’nın şekillenmesinde bu dönem önemlidir. Başka ülkelerle ilgilenirken az kalsın atlıyordum, bu konuda yeni çıkan kitabı hemen aldım. Yaklaşım iyi, şöyle ki: Putin ve öncesindeki dönemi nomenklaturanın iç çelişkileri ve anlaşmaları temelinde değerlendiriyor. Tümüyle doğru. Hatırlanacak olursa sosyalizm sonrasındaki tarihin ancak bu temelde değerlendirilebileceğini yıllardan beri savunuyorum. Bulgaristan ile ilgili kitap bu ülke özelinde çatışma ve uzlaşmanın anlatımını da içermektedir.

Başka bir eksik, Kafkasya ve Orta Asya cumhuriyetleridir. Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan gibi ülkelerdeki sosyalizm sonrasındaki kapitalizmin özellikleri Rusya Federasyonu’na benziyor ama ayrıntılı bakılmaları gerekiyor. Kırgızistan ve Ukrayna farklı… Sosyalizm sonrası kapitalizmde nomenklaturanın değişik grupları pek anlaşamıyorlar.

Bu ülkelerdeki gelişmeleri anlamak istiyorsanız bu dönemi bilmek zorundasınız.

İki yıl kadar önce Kazakistan’daki ayaklanmayı Rusya’nın nasıl bastırdığını hatırlayın.

Türki cumhuriyetler olarak da adlandırılan ülkelerdeki sosyalizm sonrasındaki gelişmeleri Alt Emperyalizm ve Türkiye kitabında anlatmıştım ama bu anlatımın üzerinden 23 yıl geçti. Bölge değişti. O yıllarda ABD desteğinde ve Rusya ile rakip olarak bölgeye girmeye çalışan Türkiye –alt emperyalizmin ilk evresi-, AKP döneminde politika değiştirdi ve Rusya ile yakınlaştı. Küresel İç Savaş ve Türkiye kitabında bu dönemi incelemiştim ama sürekli yeni gelişmeler oluyor. Türkiye, Azerbaycan üzerinden Kafkasya’da yayılıyor ve Ermenistan da –hangi akla hizmet içinse- bunu kolaylaştıran bir politika izliyor.

Rusya’nın yanındaki küçük bir devletin her şeyden önce bu büyük güçle iyi geçinmesi gerektiği açıklamaya gerek duyulmayacak kadar ortadadır. ABD ile Kafkasya’da askeri manevra planlamak hangi akla hizmettir?

Azerbaycan’ın Karabağ bölgesindeki yeni harekatı gerçekte Rusya’nın Azerbaycan üzerinden Ermenistan’ı cezalandırmasıdır.

Rusya’dan izin almadan bölgede kimse kıpırdayamaz.

Dahası, Ermenistan bölgeye ABD’yi çağırmakla tek destekçisi İran’ı da karşısına almış oldu. İran, Azerbaycan’a karşı Ermenistan’ı destekliyor çünkü Azerbaycan ile İsrail’in askeri işbirliği bulunuyor. Azerbaycan-İran sınırında İsrail füzeleri bulunuyor.

Rusya ve İran yıllardan beri yakın ilişki içindedir. Azerbaycan ve Türkiye de keza ittifak içindedir. Ermenistan bunlara karşı ABD’nin kendisini koruyacağını mı sanıyor?

Bu nasıl politikadır, anlamak mümkün değildir.

Kuzey Irak, Suriye, Karabağ, Katar, Somali…

Türkiye her yerde yayılmakla meşgul…

Listeye eklemeler yapılabilir…

Estonya, Letonya, Litvanya’yı birbirine bağlayacak hızlı tren projesinde iki Türk inşaat şirketinin verdiği teklif kabul edilmedi. Basındaki haberlere göre Rusya ile ilişkisi iyi olan Türkiye’nin bu projede yer alması sakıncalı bulunmuş. Yerini İtalyan-Fransız ortaklığı temelinde bir proje aldı.

Bu proje yıllardan beri bölgede yapılan en büyük yatırım olacaktır ve teklifi veren Türk inşaat firmaları daha önce Rusya’da bazı büyük projeleri bitirmiş olanlardır.

Büyük Türk inşaat firmalarının başka büyük yatırım alanı Afrika ülkeleridir.

Ülke silah sanayisi kurmuş ve silah ihraç ediyor, inşaat firmaları dünya çapında kabul ediliyor, başka alanlarda da dış yatırımlar bulunuyor.

Askeri yayılma ekonomik yayılmanın da önünü açıyor.

Son Azerbaycan-Ermenistan savaşından sonra ilk ülkedeki büyük inşaat ve telekomünikasyon projelerinin tamamı Türk şirketlerine verildi.

Bölgeyi daha iyi anlayabilmek için eksik halkaların da tamamlanması gerekiyor.