Yıl 1996, Hannover’de Batı ve eski Doğu Almanya sosyalistlerinin ortaklaşa yaptığı büyük bir toplantıya gittim. Yaklaşık 300 kişinin katıldığı ve iki gün süren toplantıda Frankfurt’tan birlikte geldiğimiz iki kişi dışında bizden başka Türk yoktu. Başka türlüsü de beklenmez zaten…

Rosa Luxemburg’un görüşleri toplantının önde gelen konularından bir tanesiydi. Demokratik Almanya Cumhuriyeti’nde yaşamış bir kadın söz aldı: Annelies Laschitza. Denildiğine göre bilinen en iyi Rosa Luxemburg uzmanıymış. Orta ile uzun arası boylu, biraz şişman, özgüveni yüzüne vurmuş bir kadın… Ayrıntılı bilgilerle ama kimseyi sıkmadan yaklaşık bir saat konuştu.

Rosa Luxemburg’un Türkçede Sevgiliye Mektuplar başlığıyla yayınlanan kitabını okumuştum. Sevgilisi Leo Jocighes’e yazdığı mektuplardı bunlar…

Rosa ile Zürih’te tanışırlar. Rosa kadın olması nedeniyle 1890’lı yıllarda Almanya’da üniversite üzeri eğitim yapamamaktadır, bu nedenle İsviçre’ye gelmiştir. Kendisine kalan miras nedeniyle para sorunu olmayan Leo, servetini Rosa’nın iyi bir eğitim görmesi için harcar.

Para var ve insanlar parayı iyi bir eğitim için kullanıyorlar.

Bizde az görülen bir özellik!

Başka bir kitapta da o yıllarda Almanya ile Çarlık Rusyası arasında bölünmüş ve dili yasaklanmış Polonya’da kitap kaçakçılığı yapıldığını okumuştum. Yasaklanan bir dildeki kitapların kaçak olarak ülkeye sokulması… Alıcısı var ki yapılıyordu.

Rosa ile Leo’nun ilişkisi fırtınalıdır. Birkaç kere ayrılırlar, başka ilişkileri de olur ama uzun süre de birlikte yaşarlar.

Laschitza, Spartakistler’in önderlerinden olan ve Rosa’dan kısa süre sonra öldürülen Leo Jocighes hakkında fazla bilgi bulunmadığını açıklamıştı.

Laschitza’nın konuşmasını bitirirken Leo hakkında söylediği cümle hala aklımdadır:

“O büyük bir adamdı, kendinden üstün bir kadınla yaşamasını bildi.”

Leo militan ve örgütçülüğüyle tanınmış bir komünistti. Özellikle de 20. yüzyıl başlarında bu tür erkekler az değildi ve hemen her ülkede vardı.

Laschitza’nın vurgulayarak belirttiği özellik ise komünist de olsalar erkeklerde pek bulunmazdı.

Genelleme yapmayayım ama özellikle büyük adamlar böyle yaşayabilirler. Onların kendini ispat sorunu yoktur…