Yapay zekanın ne olup ne olmadığıyla ilgili olan ve gelişme derecesini anlatan yazılar dışında konuyla ilgili bir şey okumuyorum. Bilim insanı olan ve olmayanlarda yaygın davranış tarzıdır: bir konunun felsefesini, sosyolojisini ve başka alanlardaki yansımalarını anlatırlar ama konunun ne olup ne olmadığı, gelişme derecesi hakkında bilgileri zayıftır.

Modern fizikle ilgili olarak SSCB’deki felsefecilerde aynı davranışı fiziksel kimya profesörü Robert Havemann da eleştirmişti. Sorusu şuydu: sosyalist ülkelerde fizikçiler diyalektik materyalizmi neden ciddiye almazlar?

Cevap; marksist felsefecilerin modern fizikte –mesela parçacık mekaniğinde- onlara yol göstermesiydi. Konuyu bilmedikleri için yanlış belirlemeler yapıyorlardı. Önce bir konuyu temel kriterleriyle iyi bilirsin, ardından felsefesini yaparsın! Normal yol budur.

Bildiğiniz gibi değil halen devam eden bir davranış tarzıdır.

On yıl kadar önce Belçika’da Medya-TV’deyim. Adı yanılmıyorsam o yıllarda böyleydi. Almanya’dan tanıdığım sorumlu düzeyde bir kadınla konuştuk. Bana çalışma gruplarında fizikteki Belirsizlik İlkesi’ni eleştireceklerini söyledi. Şaşırmadım desem yalan olur.

Werner Heisenberg adıyla anılan bu yasa modern fiziğin temel ilkelerinden biridir. Her şey gibi bu da eleştirilebilir ama kimler tarafından?

“İçinizde üniversite düzeyinde fizik eğitimi görmüş olan var mı?” diye sordum.

Yoktu. Aslında bu da yetmezdi, modern fizikte en az doktora yapmış olmak gerekirdi.

Konuyu bilmeden konuyu eleştirmek ya da açımlandırmak; olmaz böyle şey…

Gelelim yapay zekanın ilkel örneklerine ve sorunlarına…

ABD’de yapay zeka ile çalışan otomobillerin trafikte denemeleri durduruldu çünkü kaza yapıyorlardı.

Yapay zeka ile çalışan otomobil, programlama gereği hatasız sürüş sağlar. Tek başına olsa mesele yok ama başka arabalarla birlikte olununca sorun çıkıyor çünkü herkes hatasız araba kullanmıyor. Trafikte birlikte gittiği başka arabanın şoförü hata yapınca yapay zekalı araba ne yapacağını şaşırıyor ve kaza yapıyor.

Hafızaya muhtemel hataları ve bunlara karşı davranış tarzını da yükleyebilirsiniz ama olabilecek bütün hataların listesini çıkarıp bilgisayara yüklemek imkansız gibi bir şeydir.

Demek ki alanda hata yapabilecek başkası varsa, yapay zeka çalışmıyor.

Tekseniz mesele yok.

Almanya’da değişik kentlerde kendi kendine çalışan metrolar var. Karşıdan gelen yok. Kapılar kapanınca kalkar, öndeki mercek yolda engel görürse durur. Başka her türlü beklenmedik olayda metro durur.

Burada olur ama bu kadar.

Çok değil birkaç yıl önce ne belirlemeler okuyorduk.

Yapay zeka kapitalizmin sonuymuş…

Neden, çünkü yapay zekayla çalışan makineler tümüyle işçilerin yerini aldığında canlı emek olmadığı için artı değer üretilemezmiş.

1970’lerdeki bilgisayarlaşmada olduğu gibi bazı meslekler geri plana itilecek, yerlerine yenileri gelecektir.

İnsan denetimi olmadan yapay zekayla çalışan makineler ancak basit işlerde kullanılıyor.

İnsan denetimi şart şimdilik…

İlerde tümüyle kalkacağını da sanmıyorum.

Ek olarak, bu makineler bozulunca kim tamir edecek?

Programlamayı kim yapacak?

Başka makinelerin bu konulardaki işlevleri sınırlıdır.

Kızımla ikide bir bu konuları tartışırız.

Digitalleşme programcısı yani alanı yapay zeka…

Bankacılıkta özellikle kullanılıyor ama nasıl?

Bir keresinde bir banka işleminde sorun vardı, telefon ettim. Karşımda bant var: şunu istiyorsanız 1 noya basın, bunu istiyorsanız 2’ye basın vb.

Bana operatör gerek çünkü farklı bir sorun ve bunu makineye anlatmam mümkün değil.

Birkaç kere denedim, hep aynı.

Kızdım, Almanca küfrettim, operatöre bağladı.

Demek böyle programlanmış!

Yapay zekadaki gelişmeleri izleyin ve bu konuda hayallere dalmayın.