Kelime anlamını biliyorsunuzdur ama uygulaması konusunda aynı belirleme yapılamaz. Bu konuda ilk örnek olarak Osmanlı padişahları verilebilir. Denilir ki, Osmanlı padişahlarının çoğu Türk değildir. Neden değildir, çünkü anneleri başka bir halktandır (diyelim Macardır). Kişinin annesinden hareketle kendisi hakkında karar vermek asimilasyonun anlaşılmadığını gösterir.

Yeniçeriler verilebilecek en iyi örnektir.

Osmanlının memurları Balkan ülkelerindeki Hıristiyan ailelerden her yıl belirli sayıda küçük erkek çocuğunu koparırdı. Bu çocuklar önce Müslüman yapılırlar ardından da sıkı bir ideolojik eğitimden geçirilirlerdi. Ardından yetenekli görülenler saraya memur olarak atanır (ilerde bazıları sadrazamlığa kadar yükselecektir) kalanlar ise Osmanlı ordusunun vurucu gücü olan Yeniçeri olurlardı.

Yeniçerilerin sadece anneleri değil babaları da Türk değildi, bırakın Türk olmayı Müslüman da değildi. Ama bu devşirme çocukların Osmanlının vurucu gücü ya da yöneticisi olmasını engellemiyordu.

Osmanlının son dönemine kadar belirleyici olan Müslümanlıktı, ek olarak da Osmanlı gerileme dönemine girinceye kadar devşirme usulü asker ve geleceğin yöneticileri toplanır ardından asimile edilirlerdi.

Arada bir tartışma konusu olur, Fatih’in annesi Türk müdür değil midir? Ne önemi var! Adam Osmanoğullarında doğmuş ve sarayda sıkı bir eğitim yaşamış… Önemli olan budur.

Padişah olunca kardeşlerini katletmesi arada bir gündeme getirilir.

Normaldir, padişah olacak kişi Osmanoğullarından olmak zorundadır. Şu veya bu nedenle isyan edecek olanlar padişah olarak varolanın yerine yine aynı sülaleden bir erkeği getirmek zorundadır. Kardeşlerinizi katlettiğinizde alternatifi ortadan kaldırmış ve böylece de yerinizi garantiye almış oluyorsunuz.

Saltanatın aile içinde kaldığı, genellikle babadan oğula geçtiği ülkelerde uygulama hep böyledir. Suriye’ye bakın, babadan oğula geçmiştir; Azerbaycan’da da böyledir. Tek fark rakiplerin öldürülmemesi ama bir şekilde tasfiye edilmesidir. Hafız Esad’ın kardeşi Rıfat’ı tasfiye etmesi gibi…

Tarihi anlamak tarihi gerçekleştiği şartlar içinde anlamaktır. Bugünün değerlerini o zamana transfer ederek tarihi anlayamazsınız. Bugünden o zamana baktığınızda bazı şeyler size saçma gibi görünebilir, insanların bu kadar saçma şeylere nasıl inandıklarına, onlar için savaştıklarına inanmayabilirsiniz ama o dönem böyle olmuştur. Başka türlü de olabilirdi tabii ama böyle olmuştur ve olanı anlamak istiyorsanız o günün şartları içinde düşünmeye çalışmanız gerekir.

İnsanları yaşadıkları şartlara göre değil de annelerinin milliyetine göre değerlendirmek, tarihten bir şey anlamamak sonucuna yol açabilir.

Asimilasyon hele de küçük yaşta başlamışsa insanların çok farklı hayat hikayelerinin oluşmasına yol açar.

Macar anneden doğan bir yeniçerinin Osmanlı ordusunda Macarlara karşı savaşması gibi…

Bundan herhangi bir rahatsızlık da duymayacaktır, çünkü o dönemi unutmuştur, unutturulmuştur.