Geleceğin ne göstereceği belli olmaz belirlemesi hem doğrudur hem de eksiktir.

Bu saptama belirsizliği anlatmak için kullanılır. Bugün böyledir ama yakın gelecekte bile önemli değişmeler olabilir.

Belirlemenin eksikliği ikilidir.

Birincisi; bugünü iyi anlayabilmiş olan, bugün içindeki değişim dinamiklerini de anlamış demektir. İnsan anlayışında eksiklikler her zaman olabilir ama eksikleriyle de olsa bugünü anlayabilmek, gelecekteki önemli değişimler karşısında hazırlıksız yakalanmamak demektir.

Belirsizlik kaybolmaz ama azalır.

İkincisi; her değişime uyabiliriz, orada kendimizi yeniden üretebiliriz. Öncekinde yukarılara çıkmayı başarabilmişseniz, değişen şartlarda kendinizi yeniden üretip yine yukarılarda olabilirsiniz.

Çağdaş konuları iyi öğrenmeye çalışın.

Mesela yapay zeka…

Sosyal medya bu konuda saçmalıktan geçilmiyor. Bu konuda görüş üretmeden önce yapay zeka nedir, doğru dürüst öğrensenize… Konuyu doğru dürüst öğrenmek, muhtemel gelişme yollarını da görebilmek demektir.

Gelecekteki gelişmeler nasıl olursa olsun daha fazla hazır olursunuz.

Bunları yapabiliyorsanız, size bir şey olmaz ya da kesin konuşmayalım olma ihtimali oldukça azalır.

Sizinle uğraşanlar varsa, kendinizi sürekli yeniden üretebilmeniz onları çaresiz bırakır.

Her zaman şuna inanırım: başkalarına laf yetiştirmeyi geri plana atın ve binalarınızı büyütün.

Bunun anlamı, yetkin olduğunuz alanları sürekli çeşitlendirmektir.

En kötü durumda bile alanlardan birisinde geriye düşerseniz, diğerleri vardır.

Birkaç alanda birden iyi olabilmek zordur, yorucudur, biliyorum ama bunların getirdiği imkanlar için yorulmaya fazlasıyla değer…

Sonbaharda her kitabını okumaya çalıştığım Almanya’nın önde gelen sosyologlarından Andreas Reckwitz’in Modernity und Verlust (Modernlik ve Kayıp) kitabı çıkıyor. Konuyu Antony Giddens’ten biliyorum. Modernlik eski güvencelerin kalkması demektir. Modernlik geliştikçe belirsizlik artar. Sürekli öğrenmeniz ve değişimlere yetişmeniz gerekir.

Elli yıl önce üniversiteyi bitirdikten sonra yeni gelişmeleri öğrenmeniz gerekmeyebilirdi. Bir süreden beri ise kendinizi sürekli yenilemeniz gerekiyor. Aksi durumda meslekte tutunamıyorsunuz. Bu durum giderek her alanda böyledir.

Bu hızlı değişim geçmişten kurtulamayanları, sürekli bilmem kaç yıl öncesini tekrarlamakla bir şey yaptığını sananları artırdı.

Varsın öyle sansınlar…

Her şey tümüyle değişmiyor ama değişimin içindeki süreklilik ve süreksizlikleri görebilmek için önce değişimi görmeniz gerekiyor.

İsa’nın şu sözünü severim: bırakın ölüler ölülerini gömsünler.

Ölü-ölü ilişkisinin en kötü yanı, tarafların öldüklerinin farkında olmamasıdır.

Yaşıyormuş görünen o kadar çok ölü var ki…