Sri Lanka... Yazdır


 

 

Bizde hemen herkes İstanbul Belediye başkanlığı seçimi ve Kılıçdaroğlu’na yapılan saldırıyla meşgul olduğu için Sri Lanka’daki dikkat çekici eyleme şöyle bir bakılıp geçildi. Son duruma göre üçü kilisede –üçü büyük kilise- ve üç otel ile başka iki yerde olmak üzere toplam sekiz patlama gerçekleşmiş. Ölü sayısı şimdilik 300 civarında ama çok sayıda yaralı olduğu için artması muhtemel… Ek olarak Sri Lanka’nın merkez havaalanında patlamaya hazır bir bomba bulunmuş ve imha edilmiş.

Sri Lanka ordusunun tahminine göre eylemi yapanlar canlı bombalar… Patlamaların tamamı farklı yerlerde ama yarım saat içinde gerçekleşmiş.

Sri Lanka çeyrek yüzyıl süren iç savaşın sona ermesinin ardından çok sayıda turistin gittiği bir ülke… Ölenler arasında da çok sayıda turist bulunuyor ama hangi ülkeden kaç kişinin öldüğü halen belirlenememiş durumda…

Bu yazı yazıldığı sırada eyleme kimse sahip çıkmamıştı ama sanıyorum bir süre sonra birileri sahip çıkar çünkü bu kadar büyük eylem mutlaka sahiplenilecektir.

Eylemi yapan –zayıf bir ihtimal olmakla birlikte- yeniden örgütlenen Tamiller olabilir. Sri Lanka ordusu ülkenin bağımsızlık isteyen bölgesini boşaltarak, herkesi kamplarda toplayarak ve çok sayıda kişiyi öldürerek örgütü büyük oranda tasfiye etmişti ancak bu tür örgütler hiçbir zaman yok olmaz ve yeniden ortaya çıkarlar.

Saldırıların özellikle turistlere yönelik olması, ülkenin turizmden büyük gelir elde etmesi akla bu ihtimali getiriyor. Mesaj “gelmeyin buraya”dır.

Sri Lanka doğası ve tarihsel özellikleriyle Almanların da çok gittiği bir ülke… Bundan sonra gitmeyi planlayanların bundan vazgeçecekleri kolayca tahmin edilebilir. Turizm acenteleri önceden yapılmış rezervasyonları parasız olarak iptal ediyor.

Eylemlerin arkasındaki bir başka örgüt eğer İslam Devleti (İD) çıkarsa doğrusu şaşırmam. Benzer eylemi dinci bir örgüt Mısır’da da yapmış ve turistleri hedef almıştı.

İD Afganistan’da birkaç yıldan beri iyi örgütlendi, o kadar ki El Kaida ile egemenlik savaşına bile girdi. İD Irak’ta Şiilere karşı Sünni ayaklanması sonucu ortaya çıkan bir örgüt olduğundan Şiilere yönelik eylemler de yapıyor, El Kaida ise bu tür eylemlere karşıdır. Bu nedenle İran Afganistan’da El Kaida’yı İD’ye karşı destekliyor.

Sri Lanka’nın bir başka özelliği canlı bomba eylemenin bir çeşit anavatanı olmasıdır. Canlı bomba eylemlerinin yoğun olarak ilk yaşandığı ülke olarak biliniyor, başlatıcısı da Tamiller…

Başka ülkelerden değişik örgütlerin Tamiller’e başvurarak canlı bomba istedikleri ve karşılığında yüksek para teklif ettikleri yazıldı. Tamiller “Bu iş parayla yapılmaz” diyerek kabul etmezler.

Tamil hareketi uzun süren bağımsızlık savaşına rağmen bizde bilinmez. Ben de iyi bilgiye sahip değilim. Sadece bir adada gerilla savaşı vermenin ek zorluklarının neler olduğunu tahmin edebiliyorum. 1960’lı yıllarda Kıbrıs’ta bağımsızlık savaşı yürüten EOKA da benzeri zorluklarla karşılaşmıştı. Bu hareketin lideri olan Grivas için “adada gerilla savaşının ilk uygulayıcılarındandır” denilir.

Adada yürütülen gerilla savaşının özel yanı, bir süre sonra gidilecek yerin kalmamasıdır. Sürekli geri çekilemezsiniz, karşınıza deniz çıkar. Hareket alanınız kısıtlıdır ve bu da karşı tarafa önemli avantaj sağlar.

Sonuçta adadır, nüfus azdır, nüfus içinde kaybolmak da zordur.

Biraz geriye giderseniz aynı zorluğun Küba’da da yaşandığını düşünebilirsiniz. On milyon civarında nüfusu olan bir ada… Bu tür alanlardaki gerilla savaşının başarı şansı savaş kısa sürdüğü oranda artar, uzadıkça azalır. Peşpeşe başarı kazanırsanız geri çekilmeniz de gerekmez. Bu önemlidir çünkü düşman saldırısı karşısında büyük geri çekilme yapamazsınız, bir süre sonra ülke bitiverir ve deniz başlar.

Küba’da savaş iki yıl sürdü. ABD Batista’ya karşı savaşanların politik amaçlarını çözemediği için karışmadı. Devrimin ardından SSCB devrimci yönetimi korumaya aldı ve Küba çok sayıda zorlukla mücadele ederek bugüne kadar yaşayabildi.

Bu tarihi Che Guevara Kısa Uzun Bir Hayat kitabında anlatmıştım.

Sri Lanka’da Tamillerin bağımsızlık amaçlı gerilla savaşı ise uzun sürdü, 25-26 yıl…

Başka faktörlerin yanı sıra bir adada bu kadar uzun süre gerilla savaşı verildiğinde başarı şansı gittikçe azalır. Ordu bağımsızlık isteyen bölgeyi kuşattığında ve yoğun şiddet kullanarak saldırdığında gidilecek yer yoktur. Tamiller hemen yakındaki Hindistan ile de arayı açtıklarından gidebilecekleri yer yoktu.

Değişik ülkelere politik mülteci olarak gitmiş Tamiller var ve bunlar örgütün yeniden faaliyete geçmesi için mutlaka çalışıyorlardır.

 

Bakalım sorumluluğu kim üstlenecek?